MALİ MÜŞAVİRLERİN İŞ TAKİP SÖZLEŞMELERİNİN DAMGA VERGİSİ KANUNU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

ÖZ
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1’inci maddesinde, DVK’ya ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu ifade edilmiştir.
Mali müşavirlerin müşterileri ile aralarında yaptıkları iş takibi sorumluluk meslek sözleşmelerinin Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir Ücretlerinin Esasları Hakkında Yönetmeliğin 13’üncü maddesine göre yazılı olması ve yazılı olan söz konusu sözleşmenin damga vergisine tabi olduğu noktasından hareketle, çalışmamızda ilgili damga vergisinin kim tarafından nasıl ödeneceğine yönelik açıklamalar yapılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Mali Müşavir, Mükellef, Serbest Meslek Erbabı,  İş takip Sözleşmeleri, Süreklilik
1.GİRİŞ
Damga Vergisi, kişiler veya kuruluşlar arası hukuki işlemlerin geçerliliğini belgeleyen kağıtlardan alınan dolaylı bir vergi türüdür. Bir kağıdın damga vergisine tabi olabilmesi için; ibraz edilebilir olması, imzalanabilir ya da imza yerine geçen ibareleri içermesi ve hüküm içermesi gerekir. 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu (T.C. yasalar, 11.07.1964)’nun (DVK) 1’inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, 9’uncu maddesinde bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların Damga Vergisinden müstesna olduğu ifade edilmiştir.
Bu çalışmamızda mali müşavirlerin müşterilere vermiş olduğu hizmetlere ilişkin düzenlenen sözleşmelerin damga vergisi açısından değerlendirmesi yapılacaktır.
2.YASAL DÜZENLEMELER VE DEĞERLENDİRMELER
(DVK)’nın 1’inci maddesinde, DVK’ya ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp

imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği hükme bağlanmıştır.
DVK’nın 3’üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu, 10’uncu maddesinde damga vergisinin söz konusu kağıtlar üzerinden nispi veya maktu olarak alınacağı, 14’üncü maddesinde DVK’ya ekli (1) sayılı tabloda yazılı nispet veya miktarlarda alınacağı ifade edilmiştir.
DVK’nın 15’inci maddesinde damga vergisinin makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması usullerinden biriyle ödeneceği hükme bağlanmıştır.

Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir Ücretlerinin Esasları Hakkında Yönetmeliğin (Maliye ve Gümrük Bakanlığı, 02.01.1990) 13’üncü maddesinde, meslek mensubu ücret sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve belli bir meblağı kapsamasının şart olduğu, 14’üncü maddesinde ise, ücret sözleşmelerinin münferit ya da süreli olarak yapılabileceği, süreli sözleşmelerin en az bir yıllık olmasının şart olduğu ifade edilmiştir.
Mali müşavirlerin müşterileri ile aralarında yapılan iş takibi sorumluluk meslek sözleşmelerinde damga vergisi DVK’nın 18’inci maddesinde yer alan hükme göre makbuz karşılığında ödenecektir.
Ancak ödemenin kim tarafından, nasıl yapılacağı hususu DVK’nın 22’nci maddesinde düzenlenmiştir. Söz konusu madde de; makbuz karşılığı ödemenin;

1. Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler, kurum ve kuruluşlar tara-

fından bir ay içinde düzenlenen kağıtların vergisi, ertesi ayın yirminci (371 Seri No’lu VUK Tebliği uyarınca (Maliye Bakanlığı, 17.04.2007) yirmi üçüncü) günü  akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir ve yirmialtıncı günü akşamına kadar ödeneceği,

1. Yukarıda bent dışındaki hallerde, kâğıdın düzenlendiği tarihi izleyen onbeş gün içinde vergi dairesine bir beyanname ile bildirileceği ve aynı süre içinde ödeneceği’’ hükme bağlanmıştır.

DVK’ya ekli (1) sayılı tablonun “I.Akitlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünün A/1 fıkrasında, belli parayı ihtiva eden mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknamelerin nispi damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

43 Seri No’lu Damga Vergisi Genel Tebliği’nin(Maliye Bakanlığı, 04.02.2005) 3.1. bölümünde aşağıdaki kurum ve kuruluşların sürekli damga vergisi mükellefiyetinin olduğu ifade edilmiştir.
-KATMA BÜTÇELİ İDARELER
-İL ÖZEL İDARELERİ-BELEDİYELER -DÖNER SERMAYELİ KURULUŞLAR
-BANKALAR
-KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ
-DEVLET VE KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ İŞTİRAKLERİ
-ÖZERK KURULUŞLAR
-DİĞER KAMU KURUMLARI
-ANONİM ŞİRKETLER
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (T.C. Yasalar, 06.01.1961)’nun 65’inci maddesinde; ‘‘Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancı olduğu, serbest meslek faaliyetinin; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmıyan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması olduğu belirtilmiştir. Aynı Kanunun 66/4’üncü maddesinde, dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticarî ve meslekî işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçılarının serbest meslek erbabı olduğu belirtilmiştir.
44 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nin (Maliye Bakanlığı, 14.04.2005) ‘‘Serbest meslek erbabının sürekli damga vergisi mükellefiyetine ilişkin uygulama’’ başlıklı bölümünde, 43 Seri No.lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile “serbest meslek erbabı”nın da eklenmesi uygun görülmüştür.
Dolayısıyla mali müşavirlerin sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirebileceği hüküm altına alınmıştır.
Mali müşavirlerin ihtiyari olarak sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmesi durumunda ve müşterilerin damga vergisi mükellefiyeti bulunmaması halinde, mesleki hizmet sözleşmelerine ilişkin damga vergisi, mali müşavirler tarafından DVK’nın 22/a maddesi kapsamında beyan edilerek ödenecektir.
Mali müşavirlerin sürekli damga vergisi mükellefiyeti tesis ettirmemesi durumunda ve söz konusu sözleşmeye taraf olan müşterilerin sürekli damga vergisi mükellefi olması durumunda, sözleşmeye ait damga vergisi, sürekli damga vergisi mükellefi olan müşteriler tarafından DVK’nın 22/a maddesi kapsamında beyan edilerek ödenecektir.

Hem mali müşavirlerin, hem de müşterilerin damga vergisi mükellefiyeti bulunması durumunda, damga vergisi taraflardan herhangi biri tarafından DVK’nın 22/a maddesi kapsamında beyan edilerek ödenecektir.
Hem mali müşavirlerin, hem de müşterilerin damga vergisi mükellefiyeti bulunmaması durumunda ise, sözleşmeye ait damga vergisi taraflardan herhangi biri tarafından DVK’nın 22/b maddesi kapsamında beyan edilerek ödenecektir.

Söz konusu kağıtlara ilişkin damga vergisinin ödenmemesi durumunda iki farklı durum ortaya çıkmaktadır. Her iki tarafın damga vergisi mükellefi olmaması durumunda DVK’nın 24’üncü maddesine göre kağıtları imza edenlerin müteselsil sorumlu olacağı belirtilmiştir. Taraflardan herhangi birisinin damga vergisi mükellefiyeti olması durumunda ise , 5281 sayılı Kanunun (T.C. Yasalar, 31.12.2004) 4’üncü maddesiyle DVK’nın 24’nci maddesine eklenen ibareyle, DVK’nın 22/a maddesi kapsamında bulunanlar; yani damga vergisi mükellefi bulunanların, taraf oldukları işlemlere ilişkin kağıtlara ilişkin verginin beyan ve ödenmesinden sorumlu olacağı ifade edilmiştir. İlgili hüküm gereği damga vergisi mükellefleri ödedikleri vergi, ceza ve fer’ileri arasından sadece vergi aslı için diğer işlem taraflarına rücu edebileceklerdir.
3.SONUÇ
Mali müşavir tarafından müşterilere verilen hizmetlerin belli bir sözleşmeye dayalı olması Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir Ücretlerinin Esasları Hakkında Yönetmeliğin 13’üncü maddesine göre mecburi kılınmıştır.    Bu çalışmamızda mali müşavirlerin müşterileri ile aralarında yapılan iş takibi sorumluluk meslek sözleşmelerinde damga vergisinin mükellefiyete göre kimin ödeyeceği üzerinde durulmuştur. Sonuç olarak, tarafların damga vergisi mükellefi olması ya da olmaması verginin beyan edilip ödenmesi noktasında farklılıklar arz etmektedir.

KAYNAKÇA
Maliye Bakanlığı (04.02.2005 ).  43 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu
Genel Tebliği. Ankara : Resmi Gazete (25717 sayılı)
Maliye Bakanlığı (16.04.2005). 44 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu
Genel Tebliği Ankara : Resmi Gazete (25788 sayılı)
Maliye Bakanlığı (17.04.2007). 371 Seri No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Ankara : Resmi Gazete (26486 sayılı)

Maliye ve Gümrük Bakanlığı(02.01.1990). Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir Ücretlerinin Esasları Hakkında Yönetmelik Ankara : Resmi Gazete (20390 sayılı)
T.C. Yasalar (06.01.1961). 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu. Ankara :
Resmi Gazete (10700 sayılı)
T.C. Yasalar (11.07.1964). 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu. Ankara :
Resmi Gazete (11751 sayılı).
T.C. Ysalar (31.12.2004). 5281 sayılı Kanun. Ankara : Resmi Gazete
(25687 sayılı)

Kaynak;İSMMMO Mali Çözüm Dergisi