v KASA MEVCUDU  VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR :
 
31 Aralık 2015 tarihi itibariyle şirketlerden ortakların çektikleri paralar kasada kayıtlı ancak fiilen olmayan paralarla ilgili düzeltme yapılabilecek (Söz konusu tutarların 31.12.2015 tarihli bilançoda yer alması zorunluluğu vardır). Bunun için %3 oranında vergi ödenmesi yeterli olacak.
 
6736 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası hükmü ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini bu  Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna (30/11/2016) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir.
 
 

• KAYITLARDA             YER   ALDIĞI         HALDE         İŞLETMEDE           BULUNMAYAN       KASA

MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR HANGİ TARİH İTİBARİYLE KİMLERİ KAPSAR?

“Sadece Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Kurumlar Vergisi Mükelleflerini Kapsar”. 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenleyecekleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını kapsamaktadır.
 

• KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR İÇİN NASIL VE NE ZAMAN BEYANDA BULUNULACAK ?

 Bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar  (30/11/2016)  vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebilirler.


Bilanço esasına göre defter tutan GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ KASA VE ORTAKLARDAN ALACAKLARIN AFFINDAN YARARLANAMAZLAR
 

• KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR İÇİN BEYAN EDİLEN VERGİ NE ZAMAN ÖDENECEK?

 
Kurumlarca, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar  (30/11/2016 beyan edilen ve üzerinde %3 oranında hesaplanan vergi beyanname verme süresi içerisinde ödenir. (30/11/2016)

• KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE BULUNMAYAN KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR İÇİN ÖDENEN VERGİLER GİDER YAZILABİLİR Mİ?

 
Bu Kanun kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez, beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez.

• KAYITLARDA             YER   ALDIĞI         HALDE         İŞLETMEDE           BULUNMAYAN       KASA

MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLAR İÇİN BEYAN VE ÖDENEN VERGİ NASIL MUHASEBELEŞTİRİLECEK?

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri,  31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenleyecekleri bilançolarında gözüken kasa fazlalıkları ve ortaklardan alacakları üzerinden beyanda bulunup vergisini ödedikleri dönemde kayıtlarını düzelteceklerdir.

Bu Kanun kapsamında, “ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmez, beyan edilen tutarlar ve ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez. Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz” hükmü yeterli olmadığından muhasebeleştirilmesi noktasında bazı tereddütlere yol açmıştır.

Beyan edilen tutarlar (vergisi ile beraber) “689-Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar Hesabı”na atılmak ve buradan da ilgili dönemin önce geçici vergi beyanına sonra  yıllık beyannamelerinde, “Kanunen Kabul Edilmeyen gider” olarak matraha ilave edilerek muhasebeleştirilecektir.

Bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarlarını düzeltmek için beyanda bulunan mükellefler, beyan edilen tutarlar üzerinden % 3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir.

Söz konusu tutarların beyanı üzerine, defter kayıtlarının düzeltilmesi gerekeceği tabiidir. 
 
v Bilanço Düzenleme ve Beyan 

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan; 
-Kasa mevcutlarını, 
-İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını, 
-Bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini 
6736 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın son günü olan 30 Kasım 2016 tarihine (bu tarih dahil) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir  Düzeltme uygulamasında, kasa mevcutları ile ortaklardan net alacak tutarlarıyla ilgili olmakla beraber başka hesaplarda takip edilen tutarların da dikkate alınması mümkündür. 


İşletmenin esas faaliyet konusu  dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının belirlenmesinde, başka hesaplarda takip edilen tutarlar da dikkate alınarak tek düzen hesap planında yer alan "131. Ortaklardan Alacaklar" ve "231. Ortaklardan Alacaklar" toplamından "331. Ortaklara Borçlar" ve "431. Ortaklara Borçlar" toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar esas alınacaktır. 

Söz konusu beyan sonucunda aşağıdaki esaslara göre kayıtlar düzeltilebilecektir.
 
v Vergisel Yükümlülükler ve Muhasebe Kayıtları 

Bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerini düzeltmek için beyanda bulunan mükellefler, beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir. Bu süre içerisinde ödenmeyen bu vergiler 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammıyla birlikte takip edilecektir.  
Söz konusu tutarların beyanı üzerine, defter kayıtlarının düzeltilmesi gerekeceği tabiidir.
 
Örnek (A) A.Ş.’nin 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 300.000 TL görülmekle birlikte fiilen kasada bulunmayan tutar 290.000 TL’dir. Şirketin dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 29/9/2016 tarihi itibarıyla kasa hesabının mevcudu 400.000 TL olarak görülmektedir. 
Anılan mükellef, her ne kadar beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 400.000 TL olsa da, 31/12/2015 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu içinde fiilen kasada bulunmayan tutarları esas alacak, bu tutarın 290.000 TL olması nedeniyle, bu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi sonuna (30/11/2016 tarihine) kadar ödeyecektir. 
Bu çerçevede; 
Beyan tutarı : .............................................290.000 TL 
Hesaplanan vergi: .................... (290.000 x %3=) 8.700 TL 
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır. 
-                    Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa
hesabından düşülmesi: 


___________________________ 29/9/2016 __________________________ 
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.               290.000 TL 
(6736 sayılı Kanun 6/3 md.) 
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) 
                                        100 KASA                          290.000 TL 
______________________________ / _______________________________ 

 
- Verginin hesaplanması: 
 
__________________________ 29/9/2016 __________________________ 
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.                      8.700 TL 
(6736 sayılı Kanun 6/3 md.) 
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) 
                         360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 8.700 TL 
_____________________________ / ________________________________

- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:  ___________________________ 29/9/2016 __________________________ 

• KANUNEN KABUL EDİLMEYEN                            298.700 TL  GİDERLER 
• KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 298.700 TL  GİDERLER ALACAKLI HESABI 

_____________________________ / ________________________________ 
 
Örnek  (K) A.Ş.’nin, 31/12/2015 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 400.000 TL görülmekte olup dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 21/9/2016 tarihi itibarıyla kasa mevcudu 220.000 TL’dir. 
Anılan mükellef, her ne kadar, 31/12/2015 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu 400.000 TL olsa da beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 220.000 TL olduğundan, fiilen kasada bulunmayan kısım esas alınmak suretiyle en fazla bu tutar (220.000 TL) kadar beyanda bulunabilecektir. 

Bu tutarın 200.000 TL'lik kısmının kasada fiilen bulunmadığı varsayıldığında beyan edilecek tutar ve üzerinden hesaplanacak vergi aşağıdaki gibi olacaktır.  Beyan tutarı : .................................. 200.000 TL 
Hesaplanan vergi : (200.000 x %3=)........... 6.000 TL 
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır. 
-                    Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa
hesabından düşülmesi: 


___________________________21/9/2016 __________________________ 
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.                       200.000 TL 
(6736 sayılı Kanun 6/3 md.) 
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) 
                                            100 KASA                               200.000 TL 
_____________________________ / ________________________________ 
- Verginin hesaplanması: 
___________________________21/9/2016 __________________________ 
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.                         6.000 TL 
(6736 sayılı Kanun 6/3 md.) 
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) 
                             360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 6.000 TL 
_____________________________ / ________________________________







- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı: 
___________________________ 21/9/2016 __________________________ 

• KANUNEN KABUL EDİLMEYEN                          206.000 TL  GİDERLER 
• KANUNEN KABUL EDİLMEYEN              206.000 TL  GİDERLER ALACAKLI HESABI 

_____________________________ / ________________________________ 
 
Örnek  (C) A.Ş.’nin, 31/12/2015 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları, bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibi olup, beyan tarihi olan 13/10/2016 tarihi itibarıyla bu tutarların değişmediği varsayılmıştır. Ayrıca, mükellef kurumun ortaklardan alacaklar hesabında izlenmesi gerekirken “126. Diğer Çeşitli Alacaklar” hesabında izlediği 100.000 TL bulunmaktadır. 

• 126. Diğer Çeşitli Alacaklar hesabı ............. 100.000 TL 
• 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı ............... 200.000 TL 
• 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı ............... 150.000 TL 
• 331. Ortaklara Borçlar hesabı ....................(170.000) TL 
• 431. Ortaklara Borçlar hesabı ................... (120.000) TL 

Bu çerçevede; 
Beyan tutarı :[100.000+(200.000+150.000)-(170.000+120.000) =] 160.000 TL 
Hesaplanan vergi: .......................................................... (160.000 x %3=) 4.800 TL  olacaktır. 
Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan etmesi hâlinde beyan edilen bu tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir. 
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır. 

• Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi: 

 

___________________________ 13/10/2016 __________________________ 
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.                            160.000 TL 
(6736 sayılı Kanun 6/3 md.) 
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) 
                                    126 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR     100.000 TL                                       131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR   30.000 TL 
                                       231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 30.000 TL 
____________________________ / ________________________________
- Verginin hesaplanması: 
___________________________ 13/10/2016__________________________ 
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR.                               4.800 TL 
(6736 sayılı Kanun 6/3 md.) 
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) 
                                   360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 4.800 TL 
_____________________________ / ________________________________ 
- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:  ___________________________ 13/10/2016__________________________ 

• KANUNEN KABUL EDİLMEYEN                               164.800 TL  GİDERLER 
• KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 164.800 TL 

GİDERLER ALACAKLI HESABI  
_____________________________ / ________________________________ 

Bu madde kapsamında beyan edilen kasa mevcutları ve ortaklardan net alacak tutarları ile bunlarla ilgili diğer hesaplarda yer alan işlemlerin, dileyen mükelleflerce “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde herhangi geçici bir hesapta izlenmesi mümkündür. Söz konusu geçici hesapta izlenen tutarın herhangi bir şekilde kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacağı tabiidir. 
 
Örnek  (Y) Limited Şirketinin, 31/12/2015 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibidir. 

• 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı ............................ 400.000 TL 
• 431. Ortaklara Borçlar hesabı .................................(160.000) TL 

Beyan tarihi itibarıyla ise ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları şu şekildedir. 

• 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı ............................. 100.000 TL 
• 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı ............................ 360.000 TL 
• 331. Ortaklara Borçlar hesabı .................................(200.000) TL  Bu çerçevede, beyan tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı; 

[(100.000 + 360.000) - (200.000) =] 260.000 TL olsa da  31/12/2015 tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı;  (400.000 - 160.000 =) 240.000 TL’dir. 

Buna göre;

Beyan tutarı : ................. (400.000 - 160.000 = ) 240.000 TL  Hesaplanan vergi: ........................ (240.000 x %3 = ) 7.200 TL  olacaktır.  
Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan etmesi hâlinde beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir. 
Öte yandan, (Y) Limited Şirketinin 31/12/2015 tarihli bilançosundaki "231. Ortaklardan Alacaklar" hesabında görülen tutarın 100.000 TL’lik kısmı dönemsellik ilkesi uyarınca "131. Ortaklardan Alacaklar" hesabına aktarılmıştır. 
Mükellef, bu beyanıyla ilgili muhasebe kayıtlarını yaparken düzeltmeden kaynaklanan işlemler nedeniyle “689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar” hesabı yerine bilançonun aktifinde bir geçici hesap (296 GEÇİCİ HESAP)  oluşturma tercihinde bulunmuştur. 
-            Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların
düşülmesi: 
 
_____________________________ / ________________________________ 
296 GEÇİCİ HESAP                                                              240.000 TL 
(6736 sayılı Kanun 6/3 md. uyarınca düzeltme hesabı) 
                                  131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR       100.000 TL 
                                  231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR       140.000 TL  _____________________________ / ________________________________  - Verginin hesaplanması: 
_____________________________ / ________________________________ 
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR                          . 7.200 TL 
(6736 sayılı Kanun 6/3 md.) 
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider) 
                               360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 7.200 TL 
_____________________________ / ________________________________ 
- Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:  _____________________________ / ________________________________ 

• KANUNEN KABUL EDİLMEYEN                                    7.200 TL 

GİDERLER 

• KANUNEN KABUL EDİLMEYEN           7.200 TL 

GİDERLER ALACAKLI HESABI 
_____________________________ / ________________________________ 
Öte yandan, mükelleflerce kâr dağıtımı yapılması hâlinde, ticari bilanço açısından dağıtılabilir ticari kar tutarı, 6736 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında beyan edilen ve "689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar" hesabı altında muhasebeleştirilen tutarlar dikkate alınmaksızın tespit olunacaktır.  

• Düzeltmede Esas Alınacak Bilanço 

 
Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında beyanda bulunacak mükelleflerin, kurumlar vergisi beyannamesi ekinde vermiş oldukları 31/12/2015 tarihli bilançolarını dikkate almaları gerekmektedir. 
Özel hesap dönemi kullanan mükellefler ise 2015 yılı içerisinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin olarak vermiş oldukları kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan bilançolarını esas alacaklardır.  
Dolayısıyla, mükelleflerin kanuni süresinden sonra verdikleri düzeltme beyannamelerinin ekinde yer alan bilançoları dikkate alınmayacaktır. 

• Diğer Hususlar  

• 6736 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında ödenen vergiler, gelir

veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecektir. 

• Bu kapsamda beyan edilen tutarlar ile ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının

tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir. 

• Kurumlar vergisi mükelleflerince 6736 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uyarınca yapılan beyanla ilgili olarak, söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi tevkifatına yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır. 

ç) 6736 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrası hükmü kapsamında beyanda bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu beyanları nedeniyle 2016 yılı geçici vergi beyannamelerinde düzeltme gerektiği takdirde beyanname verme süresi içinde gerekli düzeltme işlemlerinin yapılması mümkün bulunmaktadır. 
Bu çerçevede, hesap dönemi olarak takvim yılını kullanan kurumlar vergisi mükelleflerinin anılan madde kapsamında yapacakları beyanları nedeniyle, ilgili dönem matrahlarında bir düzeltme ihtiyacı doğması hâlinde, beyan tarihi itibarıyla 2016 hesap döneminin sona ermiş bulunan geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi beyanlarını 30 Kasım 2016 tarihine (bu tarih dahil) kadar düzeltebilmeleri mümkün bulunmaktadır. Özel hesap dönemi kullanan mükelleflerin ise anılan madde kapsamında yapacakları beyanları nedeniyle düzeltme gerekmesi hâlinde, beyan tarihi itibarıyla cari hesap döneminin sona ermiş bulunan geçici vergi beyanlarını aynı tarihe kadar düzeltebilmeleri mümkündür. 
Bu kapsama giren düzeltme işlemleri nedeniyle vergi dairelerince yapılacak ek tarhiyatlar için herhangi bir ceza veya faiz aranmayacaktır. 

• Tam tasdik sözleşmesi çerçevesinde daha önceki dönemlerine ilişkin rapor düzenlenmiş

bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin, 6736 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi hükmünden yararlanmaları hâlinde, raporu düzenleyen yeminli mali müşavirlerin bu işlemlerle sınırlı olarak sorumluluğu aranmayacaktır.